Altijd al eens willen weten of je later kaal of dement wordt? Door met een lepel wat wangslijm af te nemen en het vervolgens op te sturen naar het lab, heb je voor je het weet de resultaten in de brievenbus liggen. In het wangslijm zit jouw DNA, jouw unieke cocktail aan genen.
Nu is de vraag: wat voor mysteries kan jouw unieke DNA nog meer voor jou oplossen?
De kans op…
In iedere cel van jouw lichaam komt exact hetzelfde DNA voor. DNA is opgebouwd uit genen, die jouw eigenschappen herbergen. Met een DNA-test kan afgelezen worden welke genen je hebt, kan uitgewezen worden of jij de ouder van het kind bent en wat jouw kans is om een bepaalde ziekte op te lopen.
Maar stel dat blijkt dat je 45% kans hebt op dementie. Wat moet je dan met deze informatie? Tegenstanders van de zelftests beweren dat het alleen dient om zorgen en angst te creëren. Want zelfs met een score van 80% wil dat nog niet zeggen dat je daadwerkelijk dement wordt. Het is namelijk niet een methode om de toekomst mee te voorspellen. Voorstanders pleiten weer voor de voordelen: bij een hoge kans op een te hoog cholesterolgehalte, kan men als voorzorgsmaatregel bewuster eten om zo het tot uiting komen van die eigenschap in kans te verlagen dan wel te voorkomen.
Etniciteit
Velen van ons hebben misschien weleens gefantaseerd geadopteerd te zijn; dat onze ouders niet onze biologische ouders zijn. Met de tijd zien we vaak in dat die kans klein is. Maar dat je misschien wel Russisch en Angolees bloed in je hebt, komt niet eens in jou op. Door middel van een DNA-test zou zomaar eens kunnen blijken dat jouw afkomst gecompliceerder blijkt te zijn dan je in eerste instantie gedacht had.
Het achterhalen van jouw etniciteit wordt gedaan door jouw DNA af te lezen om deze vervolgens te vergelijken met het DNA in de DNA-database. In bepaalde gebieden komen bepaalde genen namelijk meer voor dan elders. Op basis van matches van genen worden uitspraken gedaan over hoeveel procent van jouw DNA overeenkomt met het DNA van een bepaald volk. Een match kan enkel verklaard worden door een voorouder te hebben die afkomstig is uit de desbetreffende regio.
Wel of niet ziek?
Hoe kan het eigenlijk dat bepaalde genen meer voorkomen in een bepaald gebied? Laten we malaria als voorbeeld nemen. Het is algemeen bekend dat malaria niet voorkomt in het Westen, maar wel in Zuid-Amerika en in grote delen van Afrika. Zodra wij naar een dergelijk gebied op vakantie gaan, bestaat de kans dat wij door een malariavlieg geprikt worden en zo die ziekte krijgen. Om te voorkomen dat wij malaria oplopen, met kans op overlijden, enten wij ons in om (meer) resistent te worden. De mensen die in dat gebied zelf wonen, blijken van nature al immuun te zijn. Wat dit mogelijk heeft gemaakt is het fenomeen survival of the fittest.
Malaria
Malaria heeft levens gekost, omdat men in eerste instantie er niet immuun voor was. DNA kan van de ene generatie op de ander veranderen door mutaties. Dit is een natuurlijk proces waarbij een gen van eigenschap verandert. Mocht iemand de mutatie hebben waarmee hij of zij resistent wordt tegen malaria, dan heeft deze persoon een grotere kans op overleven in een gebied met malariavliegen. Diens nakomelingen erven deze resistente genen over. Ook hun nakomelingen profiteren ervan. Zo vallen de gevoelige en dus zwakkeren af en blijven de sterke/resistente mensen over. Met de tijd zal een enorm gebied malaria resistent zijn.
Aangezien die resistentie in Nederland geen levens redt, zal een Nederlander zonder die resistentie niet eerder sterven. Dus verspreid dat gen zich in Nederland nauwelijks. Mocht dus uit jouw DNA blijken dat jij deze resistentie ook hebt, terwijl je meende een zuivere Hollander te zijn, dan kan het dus zomaar zijn dat je er al die tijd naast zat.
De waarschijnlijkheid achter onze (permanente) fysieke make-up
Helemaal zuiver is niemand, zelfs een racist zal zich daarbij neer moeten leggen. Ons bloed is een cocktail en daar valt niet aan te twijfelen. Volkeren hebben zich in het verleden enorm veel verplaatst. Denk aan de koloniale tijden, tijden van nood zoals in oorlogen of door natuurrampen, gemengde huwelijken hebben plaatsgevonden en nieuwe gebieden zijn ontdekt. Daarbij komt dat de landsgrenzen die wij tegenwoordig hanteren niet altijd dezelfde zijn geweest.
De reis van DNA
Hoe moeten we overigens rekening houden met de veroveringen die in het verleden plaats hebben gevonden? De Tartaren hebben zich bijvoorbeeld in de 13e eeuw vanuit Mongolië een groot gebied eigen gemaakt. Het leger heeft zich enorm verspreid, maar is zich in vele landen ook gaan settelen. Tot de dag van vandaag is aan het uiterlijk van sommige personen te zien dat zij Tartaarse voorouders moet hebben. Dit omdat de lichamelijke kenmerken niet typerend zijn voor het gebied waar de persoon vandaan komt. Het Tartaarse DNA heeft zich destijds verspreid van Korea tot aan Afghanistan en Bulgarije. Dit maakt de zoektocht naar onze etniciteit een stuk gecompliceerder. In hoeverre de DNA-tests rekening houden met dergelijke fenomenen is maar de vraag.
De reis van DNA
Islam en diversiteit
Uiteindelijk zullen we moeten concluderen dat niet alleen wij een geschiedenis hebben, maar ook onze genen. De DNA-tests bewijzen hoe gevarieerd wij zijn en dat wij eigenlijk allemaal verre familie van elkaar zijn. Aangezien wij ons met de tijd vermeerderen, is het niet meer dan logisch dan te concluderen dat wij allemaal afkomstig zijn van dezelfde voorouders.
De schepping van Adam عليه السلام
We stuiten echter op één probleem: niet al onze variaties zijn te verklaren door mutaties.
De Islam heeft hier een verklaring voor en vertelt ons over hoe een engel van Allah de opdracht kreeg om naar de aarde te gaan en daar aarde te verzamelen. De engel kwam terug met een collectie van allerlei kleuren aarde, aarde met een enorme variatie aan structuur en allerlei andere eigenschappen. Hieruit werd Adam عليه السلام, de allereerste mens, gevormd. Zijn nakomelingen waren voorbestemd divers te zijn. Zo divers als de aarde waaruit onze voorvader geschapen is.
Ondanks het feit dat het enorm veel kan ophelderen, blijft DNA toch een complex fenomeen in ons lichaam. Op dit moment kan ons DNA onder andere de kans op ziektes voorspellen en onze afkomst achterhalen. De toekomst zal uitwijzen wat voor mysteries ons DNA nog meer kan oplossen.
