Sommige geboden in de islam lijken op het eerste gezicht misschien heel eenvoudig. Je zoekt er niets achter. Maar elk gebod is gestoeld op wijsheden die wij als mens met onze beperkte kennis en blik lang niet altijd omvatten. Wetenschappers kunnen met verrassende ontdekkingen komen, maar mogelijk lichten ze slechts een tipje van de sluier op. Het is alsof we naar de wereld kijken door een sleutelgat. De complete kennis van het betreffende onderwerp is bij Allah, de Alwijze, de Alwetende. Maar als we er in slagen dieper en/of verder te kijken, opent zich een wereld van wonderen. We nemen als voorbeeld borstvoeding en de wonderlijke wijsheid van melkverwantschap (riḍāʿah) in de islam.
Met melkverwantschap bedoelen we de verwantschap tussen een zoog- of donormoeder die borstvoeding geeft aan een kind dat niet haar biologische kind is. En daarmee ook de verwantschap tussen haar eigen kinderen en het kind dat ze voedt. Zij worden dan ‘familie’.
Biologische én spirituele overdracht
Borstvoeding is een handeling van zorg en voeding.
Een band tussen moeder en kind.
Maar in de islam is het meer dan dat.
Het is ook een spirituele bloedlijn.
Een reden voor verboden huwelijken.
Een wet die bescherming biedt,
afkomstig van de Alwetende.
Waarom zou een kind dat slechts een paar keer bij een andere vrouw dan zijn moeder drinkt, nooit met haar biologische kind mogen trouwen? Het antwoord begint niet in de buik, maar in de melk! En het gaat dan niet alleen om de religie, maar ook om de biologie.
Wat zegt de Koran?
Allah zegt: 📖 “En verboden zijn voor jullie: … jullie zoogmoeders die jullie gezoogd hebben, en jullie zoogzusters.” (Koran, 4:23)
En de Profeet ﷺ heeft gezegd: “Wat door bloed verboden is, is ook door melk verboden.” (Sahih al-Bukhari)
De islam erkent, dat er een biologische én spirituele overdracht plaatsvindt via de borstvoeding die twee vreemden melkverwant maakt. Ze zijn mahram van elkaar geworden, waardoor het huwelijk tussen deze verwanten verboden is. Een mahram is elke man/vrouw met wie je niet mag trouwen, zoals je ouders, broers, zussen, ooms en tantes.
Wetenschappelijke ontdekkingen
🧬Wat zegt de moderne wetenschap daarover?
De wetenschap noemt deze (biologische) overdracht microchimerisme: de onzichtbare overdracht van moeder op kind en van kind op moeder. Recente wetenschappelijke ontdekkingen tonen aan:
- dat de cellen, waar een baby uit groeit, zich na de bevruchting delen. Ergens in dat proces gaan foetale cellen de placenta en de navelstreng vormen, en ze verdwijnen ook in het lichaam van de moeder (foetaal microchimerisme). Na twintig jaar onderzoek weten we dat deze foetale cellen in allerlei organen van de moeder terechtkomen, in de milt, de lever, de nieren, het brein en het hart. Ze blijven daar generaties lang. Ook als de moeder een miskraam heeft gehad, zal ze altijd een deel van dit kind bij zich dragen.
- dat ook de cellen van de moeder bij het kind terecht komen tijdens de zwangerschap (maternaal microchimerisme).
- dat cellen van onze voorouders van moederskant meerdere generaties kunnen blijven bestaan.
- hetzelfde geldt voor de borstvoeding. Als een baby is geboren, zal moedermelk helpen om aandoeningen en ziekte te voorkomen. Moedermelk bevat levende stamcellen en genetisch materiaal van de moeder. Deze cellen gaan via de darmen het kind in en vestigen zich in het bloed, de hersenen, het immuunsysteem, het hart en zelfs de lever.
- dat het verstandig is om twee jaar lang borstvoeding te blijven geven om tekorten aan nutriënten te voorkomen. In de Koran staat:📖 “Moeders zullen hun kinderen twee volle jaren zogen. Dat geldt voor wie tot het einde toe wil zogen.” (Koran 2:233)
Jarenlang, levenslang, generaties lang
Zowel de cellen van de baby als de cellen van de moeder blijven jarenlang, levenslang of zelfs generaties lang.
Ze bouwen mee aan het afweer, herstel, cognitie.
En ze dragen bij aan de emotionele verbinding tussen moeder en kind.
Zoog- of donormoeder
Normaal gesproken is het de biologische moeder die haar eigen kind voedt, maar het is ook mogelijk om een zoog- of donormoeder in te zetten. De WHO en Unicef raden aan om het kind aan de (eigen) borst te leggen om het te voeden. Als dat niet lukt, is het de voorkeur om te kolven. Mocht dat ook niet mogelijk zijn, dan zou de moeder kunnen kiezen voor donormelk. In Nederland blijkt ook een organisatie actief te zijn die dit mogelijk maakt. Als laatste in de rij wordt flesvoeding genoemd.
Verbod op huwelijk tussen melkverwanten
En dan komen we bij de vraag: waarom verbiedt Allah het huwelijk tussen melkbroers en -zussen?
- omdat er een biologische verbinding is op celniveau;
- immuun-overlapping bij hun kinderen schadelijk kan zijn;
- opdat de morele zuiverheid en duidelijkheid in familiebanden behouden blijft;
- zodat de zoogmoeder gerespecteerd wordt die het kind verzorgd heeft; een zoogmoeder is bijna een echte moeder
- omdat de islam duidelijke grenzen stelt voordat er schade ontstaat.
Geen erfgenamen van elkaar
Melkverwantschap (riḍāʿah) is overigens geen reden om een erfenis te ontvangen volgens de meerderheid van de geleerden (Maliki, Shafi’i, Hanbali, Hanafi).
Allah zegt 📖: “Voor ieder hebben Wij erfgenamen aangewezen voor wat (eigendommen) wordt achtergelaten door ouders en (bloed)verwanten. Ook voor degenen waarmee jullie een eed (broederschap) hebben afgelegd, moet een gepast gedeelte worden achtergelaten….” (Koran, 4:33)
Hij noemt daar ouders en verwanten (zowel bloedverwanten als echtgenoten) en degenen met wie een contract is gesloten, maar melkverwanten horen daar niet bij.
In de praktijk betekent dit dat een kind dat gezoogd heeft bij een zoogmoeder, niet met haar biologische kinderen mag trouwen, maar als het kind overlijdt, is er geen erfrecht, tenzij dit expliciet opgenomen wordt in een testament. In de islam kan maximaal één derde (1/3) van je nalatenschap weg gelegd worden via een testament (وصية / waṣiyyah) voor niet-erfgenamen of andere doelen.
De zegeningen van melk
De voordelen van borstvoeding en melkverwantschap:
- Sterkere immuniteit: moedercellen helpen infecties bestrijden;
- Betere hersenontwikkeling: de stamcellen migreren naar hersengebieden;
- Weefselherstel: moedercellen helpen bij genezing en celvernieuwing;
- Emotionele veiligheid: de biologische band versterkt hechting en vertrouwen;
- Sociale bescherming: de Mahram-status voorkomt ongemakkelijke relaties en verwarring.
Spirituele reflectie
De islam is geen verzameling verboden en geboden; het is een handleiding van liefde en bescherming.
Wanneer Allah iets verbiedt, doet Hij dat uit wijsheid en genade, niet om het ons lastig te maken.
Hij beschermt ons nog voordat wij weten waar het gevaar ligt.
Zijn regels zijn een bescherming tegen ziekte en bieden genezing.
Wie op Zijn wijsheid vertrouwt, zal in deze en de volgende wereld succes vinden.
Voor ouders en verzorgers
Moeders: Jullie geven niet alleen melk. Jullie geven leven. Jullie bouwen een identiteit.
Ouders: Wees voorzichtig van wie je kind borstvoeding krijgt. Het schept voor altijd banden.
Verzorgers: Wie een kind voedt, is verantwoordelijk in religie en relatie.
Gemeenschap: Eer onze zoogmoeders; zij zijn spirituele steunpilaren van onze ummah (gemeenschap).
🤲
O Allah, Schepper van melk en leven,
U Die wijsheid en leven in elke druppel heeft gelegd,
schenk onze moeders kracht, onze kinderen bescherming,
vergeef onze overleden ouders en allen die ons voorgingen.
Genees de zieken, schenk troost aan de gebroken harten,
en geef overwinning en vrede aan onze broeders en zusters in Palestina en overal waar onrecht heerst.
Laat ons Uw regels niet zien als last,
maar als een licht dat ons beschermt. En laat ons begrijpen wat we nog niet begrijpen.
