“Ik weet nog goed hoe ik me voelde in de weken na de aanslag op 11 september 2001. Als 18-jarig meisje werkte ik achter de kassa in een supermarkt in het centrum van Den Haag. Ik had geen antwoord op de vragen van klanten over mijn geloof. Waarom doen moslims dit nou? Komt dit écht uit de islam? Ik had geen kant en klare antwoorden. Ik schrok van mijn eigen onwetendheid.”
Fatima Akchar
Fatima Akchar is inmiddels 37 jaar en ik zie haar op mijn LinkedIn voorbij komen als oprichter van het Rolmodellen Bureau. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt als ik lees hoe ze haar rolmodellen omschrijft. Geen bekende Nederlanders, maar juist “mensen zoals jij en ik die ons kunnen leiden op de route naar de toekomst. Mensen die nog niet begane paden hebben durven te bewandelen en daarmee nieuwe wegen hebben gemaakt voor ons om te volgen.”
“Zelf had ik geen rolmodel”
“Ik ben altijd op zoek geweest naar mijn identiteit, al van jongs af aan”, vertelt Fatima me al ‘zoomend’. “Ik weet nu dat ik hooggevoelig ben, dus dat versterkte dat gevoel. Wie ben ik nou? Ben ik Marokkaans of Nederlands of islamitisch? Ik had zelf geen rolmodel; formeel ben ik zelfs nog eerste generatie omdat ik in Marokko geboren ben. Ik was 3 jaar toen ik naar Nederland kwam. In de puberteit heb ik met mijn identiteit geworsteld en dat zorgde ook voor strubbelingen thuis. Niet omdat ik mij wilde afzetten tegen het geloof of mijn ouders, maar omdat ik te veel filosofische vragen had die ik niet beantwoord kreeg. Ik was heel erg op zoek naar richting.”
Fatima vertelt hoe 9/11 haar heeft gevormd: “Het geen antwoorden weten, heeft me diep geraakt. Ik weet nu dat ik iemand ben met hyperfocus. Ik wil altijd meer weten. Dus ik ging als een gek op zoek. De informatie op internet was heel beperkt en er waren geen goede boeken in het Nederlands. Ik kwam terecht bij een moskee in de buurt en daar vond ik wat ik zocht; de rust van het geloof en erkenning van mijn identiteit als vrouw. Ook nu nog drijf ik op mijn verlangen om dichter bij Allah te komen. Ik nam afscheid van mijn huis-tuin-en-keuken-islam en de verdieping voelde als een warm thuiskomen bij Allah. Voor mij een plek zonder onrecht, zonder woorden en heel veel liefde.
Door mijn zoektocht groeide de kennis over mijn geloof en dat zorgde ervoor dat ik ging omarmen waar ik me eerst tegen had afgezet. Ik ben gaan praktiseren en ben vroeg getrouwd. Qua kennis was – en ben ik nog steeds! – onverzadigbaar. Ik weet nog dat ik als jong meisje in de spiegel staarde en voelde dat ik in mijn eigen ziel keek. Dat ik dacht: wie is dat, wie zit daarachter en waarom ben ik hier? En kan ik deze wereld ook iets brengen?”
Het ‘moeten weten’
Fatima vertelt hoe veel ze geleerd heeft tijdens haar actieve tijd in de moskee. “Ik was voorzitter van de meisjesvereniging en heb veel interculturele en interreligieuze bijeenkomsten bijgewoond en georganiseerd. Daardoor deed ik ook kennis op over het christendom, het jodendom en het boeddhisme. De imam van de moskee, Sheik el Bakkali, beantwoordde geduldig al mijn vragen, maar heeft me ook uitgelegd dat wij als mens niet alles kunnen begrijpen en dat je dat moet accepteren. Het ‘moeten weten’ is vaak sterker dan mijzelf. Ik zal altijd diepgang blijven zoeken. Ik krijg op dit moment veel inspiratie uit het soefisme, maar koester tegelijkertijd ook de basis die ik heb meegekregen uit de soennitische traditie waarin ik geboren ben.
De Marokkaanse gemeenschap in Nederland heeft een sterke collectieve identiteit waar je wel in moet passen. Inmiddels heb ik mijn eigen vorm gevonden. Ik paste nooit in het systeem: niet thuis, niet op school, niet in mijn huwelijk, niet als werkeloze in de bijstand. Ik ga altijd tegen de stroming in. Een jaar na mijn scheiding verloor ik mijn baan. Ik zat zeven jaar zonder werk en was al die tijd actief als vrijwilliger. In 2017 kon ik starten als ondernemer via deelname aan een pilotproject van de gemeente.”
De wens voor meer licht
Ze vertelt vol vuur hoe Het Rolmodellen Bureau is geboren uit een wens voor meer licht. “Ik wil actief helpen om de duisternis te verslaan. Ik heb lang in de Schilderswijk gewerkt en zag de aantrekkingskracht van Isis op de jongeren voor mijn ogen groeien. Drie jongeren die ik uit mijn eigen kringen of werk kende, raakte hierin verzeild. Ik zag hoe makkelijk je van slachtoffer dader wordt en hoe je een speelbal kunt zijn van geopolitieke machtspelletjes. Ik wilde hier iets tegen doen. Het Rolmodellen Bureau is voortgekomen uit een burgerinitiatief voor deze groep jongeren.
Fatima verbaast zich nog altijd over hoe sommige kinderen van de derde generatie hier niet kunnen aarden. Dat ze bereid zijn alles achter te laten. “Ik zie dat echt als falen van ons als samenleving. Ik heb veel met de imam van onze moskee gesproken over wat we konden doen. Als mensen radicaliseren, snap je dat pas achteraf, niet als je er middenin zit. Het proces is heel geraffineerd. Het ronselen van de meisjes als jihad-bruiden gaat volgens het loverboy principe, waarin jou de hemel beloofd wordt. Uiteindelijk heb ik in 2015 met steun van de gemeente Den Haag een bijeenkomst georganiseerd op de Dag van de Religie (red. derde zondag van januari). Dit burgerinitiatief in de vorm van een symposium heb ik toen ‘United Lights’ genoemd, omdat ik wilde verenigen en verbinden vanuit licht, liefde en vrede.
Weerbaarheid vergroten
Later ben ik ‘Living Libraries’ gaan organiseren. Om jongeren te laten zien dat je ook op een andere manier van betekenis kunt zijn. Via mijn netwerk kende ik veel mensen die hun radicale ideeën hadden kunnen loslaten. Ik weet wat er gebeurt als je radicaliseert. Dan krijg je tunnelvisie. De jongeren zijn onder hypnose, soms zelfs in een collectieve psychose. Isis is een sekte die trauma’s creëert en jongeren bewust onthecht van hun ziel. Daar tegenwicht aan bieden betekent dat je bij jongeren de blik moet verruimen en de weerbaarheid vergroten. Ze laten voelen dat je ook op een hele positieve manier iets voor Allah kunt doen. Ik nodigde de jongeren uit, zonder te oordelen en vol met compassie. Later dat jaar kreeg ik een kleine ere-onderscheiding en mocht ik mij ‘Miss Peace and Justice’ noemen.”
Fatima Akchar: Ik zie ons platform als een brug tussen de toekomst en het heden.
Fatima had haar roeping gevonden. Maar nog niet de vorm waarmee ze er ook geld mee kon verdienen. “Dat werd Het Rolmodellen Bureau, een sprekersbureau waarmee ik een podium kon bieden aan mensen die ik zie als voorlopers van de transitie naar en verlichte wereld. De sociale ondernemers en vrijwilligers met visie. Dat zijn stemmen die we te weinig horen, maar wel nodig zijn voor de verandering.” De opluchting was groot. “Eindelijk was ik uit de bijstand. Ik, die volgens de gemeente onbemiddelbaar was. Ik zie nu hoe ik krachten kan bundelen, dat toegepaste en praktische kennis ertoe doet en dat pioniers iets hebben dat de ander zoekt. En hoe belangrijk het is om altijd je hand te blijven uitreiken naar de ander.”
Online platform voor rolmodellen
Dit jaar is ze samen met een team van gedreven specialisten de overstap aan het voorbereiden van sprekersbureau naar een online matchingsplatform. “We waren hier al mee bezig maar door corona is de noodzaak voor zo’n online platform nog groter geworden. Het concept van traditioneel sprekersbureau hebben we losgelaten. Rolmodellen en wereldverbeteraars kunnen straks zelf actief inspiratie geven én direct contact hebben met diegenen die een spreker of inspirator zoeken. Ik leer ontzettend veel van het platform als businessmodel. Ik snap nu pas echt wat businesscoaches bedoelen met de zin ‘je moet niet ín je bedrijf werken, maar juist áán je bedrijf’.
Rolmodellen zijn nodig als voedingsbron om ook anderen mee te krijgen in de richting van een betere wereld. Ik zie het platform als een brug tussen de toekomst en het heden. We beginnen in Nederland en zijn meer dan klaar om ook internationaal te gaan.”
