Er is een groot verschil om ouder te zijn van een kleuter of van een tiener. Als ouder van een tiener heb je compleet andere vaardigheden nodig. Hebben kleine kinderen vooral veiligheid en duidelijkheid nodig; een tiener moet van jou als ouder leren om verantwoordelijkheid te dragen, bijvoorbeeld door het verrichten van huishoudelijke klusjes.
Met je tiener moet je onderhandelen over klusjes
Kleine kinderen hebben geen idee van wat er in de wereld om hen heen gebeurt. Ze hebben nog geen levenservaring opgedaan en ze hebben de bescherming en ondersteuning van de ouders nodig Soms kan je als ouder geen uitleg geven waarom je wil dat je kleuter zich op een bepaalde manier gedraagt; dan volstaat het om gewoon maar te zeggen wat je kind moet doen.
Onderhandelen met je tiener
Met tieners gaat dat heel anders, legt Ruqaiyyah Waris Maqsood uit die het boek ‘Living with teenagers’ schreef waar deze serie artikelen over tieners op is gebaseerd. In plaats van dat je je gedraagt als ‘sergeant majoor’, moet je nu leren onderhandelen. Het is nodig vaardigheden te ontwikkelen, zoals goed communiceren, overtuigen met wijsheid, compromissen sluiten en vertrouwen geven.
De belangrijkste taak van elke tiener is om te leren hoe hij in zijn eentje moet overleven in de grote mensen-wereld. Op een dag zullen je kinderen immers het ouderlijk nest verlaten en dan moeten ze in staat zijn zonder hun ouders te overleven. Het is niet de bedoeling dat de ouders zich vastklampen aan het kind, omdat ze nu eenmaal zo veel om hem geven en hem willen verwennen zolang hij thuis is. Het is juist de taak van de ouders om hun kind te helpen om op zichzelf te vertrouwen. Liefde is ook loslaten. Je tiener moet leren om verantwoordelijk te worden, zoals in het vorige artikel over tieners al geschreven werd, om onafhankelijk te worden van zijn ouders.
Het is niet eenvoudig, als je merkt dat je kind behalve een andere smaak ook andere wensen heeft die mogelijk met die van jou botsen. Maar in plaats van je zorgen te maken over de botsing, kan je je als ouder beter een andere vraag stellen. Heb jij bij het ‘inrichten’ van je leven en je omgeving rekening gehouden met de wensen van je tiener, of heb je het vooral zo praktisch, aangenaam en efficiёnt mogelijk voor jezelf gemaakt? Vraag jezelf dus af in hoeverre jij een voldoende bijdrage hebt geleverd aan de ontwikkeling van de persoonlijkheid van je dierbare tiener.
Huishoudelijke klusjes voor tieners
Het huishouden
Laten we ons concentreren op de rol van de moeder en nog specifieker op de rol van de moeder en het huishouden. Sommige moeders zijn enorm efficiёnt en gedisciplineerd op het gebied van het huishouden. Zo hebben ze een ochtendprogramma waarbinnen bepaalde dagelijkse klussen gedaan moeten zijn. Ze hebben een dag-, een week- of zelfs een maandprogramma, waar ze zich nauwgezet aan houden en dat ze soms routinematig volgen. Werkende moeders moeten het helemaal van efficiëncy hebben. Zij doet het huishouden vaak nog naast het werk, als er geen hulp in de huishouding is.
We zoomen nu nog verder in, namelijk op één onderdeel van het huishouden: de was. Moeder wast niet alleen haar eigen spullen, maar ook de kleding, het beddengoed en de handdoeken van het hele gezin. Mogelijk helpt vader en hangt hij de was op, als de was gedraaid is. Mogelijk zorgt hij er in ieder geval voor dat zijn was netjes in de wasmand terecht komt. Maar het is ook mogelijk dat hij vroeger enorm verwend is als kind en dat hij nooit een hand heeft hoeven uitsteken van zijn mama. Toen hij ging trouwen heeft zijn vrouw er een paar keer over gezeurd en geklaagd, maar op een gegeven moment heeft ze waarschijnlijk in wanhoop toegegeven aan zijn grillen. Hij deed het immers niet expres. Hij dacht er niet eens aan. Het gevolg is dat ze zijn broeken, hemden, zijn ondergoed, zijn sokken, en zijn handdoeken overal vandaan kan halen om in de wasmand te gooien – van achter de stoel, van onder het bed, vanuit de hoek van de slaapkamer etcera.
Mama, je bent geen bediende
Als kinderen tieners worden, is één van de eerste zaken die opvalt dat ze veel luier zijn geworden. Ze kijken de boel een beetje aan. Als zij zien dat mama uiteindelijk toch alles van de grond opraapt, zullen ze hun gedrag niet aanpassen. Mama zou gerespecteerd moeten worden, maar om de een of andere reden heeft zij er voor gekozen om de huisvrouw te zijn voor het hele gezin. Ze kiest er dus zelf voor, of ze er blij mee is of niet.
Vaders zouden zichzelf ook af moeten vragen wat hun aandeel hierin is. De profeet, vrede zij met hem, gebruikte zijn vrouwen nooit als bediendes. Zijn vrouwen hebben van harte huishoudelijke taken verricht, omdat ze van hun man en kinderen hielden, maar het huishoudelijk werk werd niet als ‘soenna’ voor de vrouw beschouwd en de profeet, vrede zij met hem, stak ook zelf zijn handen flink uit de mouwen op huishoudelijk gebied. Naast zijn zware taak als religieus leider van de moslims, nam hij hiervoor de tijd. Hij waste en repareerde zijn eigen kleding, molk het vee en maakte zijn kamer schoon. Welke moslimman volgt dit voorbeeld vandaag de dag?
Een kind kan de (af)was doen
Respect voor moeders
Bij het opvoeden en begeleiden van een tiener is het belangrijk dat zij leren een aandeel te leveren in het huishouden. We moeten niet vergeten dat zij straks de volgende generatie zijn en weer het voorbeeld voor hun kinderen zijn. Geen enkele zoon of dochter zou op moeten groeien met het idee dat het oké is de moeder als bediende te behandelen. Dit gaat volledig in tegen de geest van de islam. Moeders worden juist als meest gerespecteerde familieleden beschouwd.
Nagenoeg alle moslims kennen de overleveringen van de profeet vrede zij met hem aangaande het respect tegenover de moeder. Toen hem werd gevraagd wie er het meest geёerd moest worden in de wereld, antwoordde hij: “Je moeder.” Toen gevraagd werd wie daarna het meest geёerd moest worden, zei hij nogmaals: “Je moeder.” Pas na de derde keer kwam de vader in beeld. Zo belangrijk is de moeder in de islam.
Doe voor hoe het moet
Zoals gezegd zal de moeder zelf ook niet tevreden zijn als ze als bediende wordt beschouwd. Toch is het ook haar eigen schuld dat de situatie niet verandert. Moeders menen namelijk dat ze het alles zelf veel sneller en efficiёnter kunnen dan hun mannen en kinderen. Zij nemen niet de ruimte om afspraken te maken met hun mannen over de verdeling van de klussen en ze nemen niet de tijd om hun kinderen te leren hoe ze moeten wassen, vouwen en strijken. Behalve dat de kinderen zo de technieken en de routine van huishoudelijke klussen niet onder de knie krijgen, zullen ze ook niet in de gaten hebben hoe vermoeiend huishoudelijke taken kunnen zijn. Ze zullen daarnaast niet begrijpen dat mama behalve hun sympathie ook hun hulp nodig heeft. Moeders moeten daarom niet toestaan, dat hun tieners zich de hele dag gedragen als monsters en de hele dag televisie kijken en snacks eten, terwijl zij zelf de hele dag bezig zijn met het opruimen van hun troep en het schoonmaken van het huis. Neem je kind aan de hand en laat zien hoe jij het doet, werk vervolgens samen en tot slot kan je kind het klusje in zijn eentje verrichten. Het huishouden doen leer je niet in één dag. Vergeet niet dat tot en met de jaren zeventig van de vorige eeuw Nederlandse meisjes nog werden opgeleid tot huisvrouw op de Huishoudschool!
Als kinderen klein zijn, hebben ze natuurlijk verzorging nodig en zullen ze nog niet veel zelf kunnen doen. Maar zodra ze in staat zijn om hun eigen kamer op te ruimen, moet een ouder daar op inspelen. De houding van de ouder ten opzichte van het kind moet daarom veranderen. En als het kind groter wordt, kan het meer en andere klussen doen. Het maakt niet uit dat de was minder goed gevouwen is dan je gewend bent. Het maakt niet uit, dat het langer duurt voordat het eten klaar is. Als je ze als ouder niet de gelegenheid biedt om te leren, wanneer zullen ze het dan moeten leren? Als ze het huis uit zijn?
Stofzuigen, afstoffen en opruimen
Moeite met klusjes
In sommige huishoudens hebben tieners moeite met klusjes, zoals afstoffen, stofzuigen, afwassen. En al helemaal met ‘vieze’ klusjes, zoals de vuilnisbak schoonmaken of het toilet reinigen. Niet alleen jongens trekken hun neus op voor de klusjes. Veel ouders vinden het niet zo nodig, dat hun kinderen helpen zo lang ze nog thuis wonen. Maar als je zoon of dochter later gaat trouwen, moet hij of zij wel een heel huishouden kunnen managen. Onze dochters zullen later waarschijnlijk ook aan het werk gaan. Zij zijn hier opgegroeid en zullen van hun man verwachten dat hij ook zijn deel in het huishouden doet. Maar als hij dit niet geleerd heeft en verwacht dat de vrouw, de moeder, alles voor hem doet, kan dit voor grote problemen in het huwelijk zorgen.
Het hoeft echter helemaal geen tragedie te worden zoals hierboven beschreven. Het is eenvoudig om meisjes en jongens te leren dat het soenna is om huishoudelijke klussen te doen. Culturele normen en waarden die bepalen dat mannen te goed zijn voor huishoudelijke klussen, moeten radicaal overboord gegooid worden ten gunste van de islamitische normen en waarden.
Mannen, hou je aan de soenna!
Daarom is de boodschap aan de mannen en vaders is: houd je aan de soenna en neem de profeet vrede zij met hem als voorbeeld, ook op huishoudelijk gebied. En de boodschap aan vrouwen en moeders is: neem je kind aan de hand en leer hem koken, wassen en strijken ter voorbereiding op zijn onafhankelijkheid.
bron: vertaling en bewerking van ‘living with teenagers; a guide for muslim parents’ van Ruqaiyyah Waris Maqsood (Ta-Ha publishers)
