Ik heb het altijd één van de onheilspellendste verhalen in de Koran gevonden: het verhaal van de vissers, een groepje vrienden die de regels van sabbat, de wekelijkse rustdag voor de joden, overtraden. God verbood ze om te vissen op hun rustdag. Ze werden beproefd: de hele week is er geen vis, maar op zaterdag is er vis in overvloed! Daarom dachten zij slim te zijn: zij gooiden hun netten uit op vrijdag en haalden de netten zondag binnen. Voor mij zijn de verzen over deze vissers een oproep om toch vooral oprecht te zijn en niet opstandig, hoogmoedig en hypocriet.
Dezelfde mentaliteit
Als je met de mentaliteit van vandaag de dag naar het verhaal over de visser kijkt, denk je: “Dat is een handige oplossing toch? Dat is toch niet zo’n erge zonde? Allah is toch ar-Rahman, de Genadevolle?” Ja, dat klopt, maar houd je wel aan de geboden en verboden en doe de dingen niet met tegenzin. Allah riep de groep bevriende vissers op Hem te gehoorzamen, zoals Hij ons oproept om Hem te gehoorzamen. Maar wat doen wij? Wij proberen met een omweg toch onze zin te krijgen. We denken op de een of andere manier dat we God te slim af kunnen zijn. Als we dat denken, zijn we ver verwijderd van de Rechte Weg. Dan zijn we als de vissers uit het verhaal in de Koran die uiteindelijk vervloekt werden. Zij veronachtzaamden en omzeilden de wetten die hen door God waren opgelegd. Zij dachten dat het niet zoveel voorstelde. En zo verzamelden zij een berg aan kleine zonden.
In hoeverre hebben wij ons diezelfde mentaliteit van veronachtzamen en omzeilen eigen gemaakt? Dát maakt het verhaal van de vissers onheilspellend. Hun gedrag was de druppel die de emmer deed overlopen.
“En voorzeker, jullie kennen degenen die in overtreding waren onder jullie (volk) betreffende de Sabbat, Wij zeiden immers tot hen: ‘Weest verachte apen.'” (Koran, 2:65)
En in soera Al Araaf staat:
“Toen zij opstandig werden met betrekking tot wat hun was verboden, zeiden Wij tot hen: ‘Weest verachte apen.'” (Koran, 7:166)
Makkelijk denken over zonden
Natuurlijk willen we niet veracht of vervloekt worden. Wie wil dat wel? Maar denken we zelf ook niet al te makkelijk over zonden? En gebeurt het ons ook niet dat we ons weleens in allerlei bochten wringen om ergens onderuit te komen of om toch voor elkaar te krijgen wat we in onze zelfzuchtigheid willen en dat we er ons over verkneukelen als we onze zin krijgen? Of dat we wel zakaat betalen of opstaan voor het gebed, maar met heel veel tegenzin? Allah wil dat wij Hem gehoorzamen, zonder morren, zonder mitsen en maren. Als Hij ons iets opdraagt, moeten we dit accepteren zoals het is. En Hij zal ons beproeven, zoals Hij dit deed met de vissers.
We moeten geen medelijden hebben met onszelf op het moment dat we ons realiseren dat de keuzes die we maakten ons hebben doen dwalen. Ondanks dat het niet ons doel was, hebben we toch gekozen voor het kortstondige wereldse geluk, waardoor we onszelf in de ellende hebben gestort. Als je makkelijk denkt over zonden en geen berouw toont, zul je op een gegeven moment verstrikt raken in je eigen net:
“En zien zij dan niet dat zij in elk jaar één of twee keer beproefd worden? Daarop tonen zij geen berouw en zij trekken er geen lering uit.” (Koran, 8:126)
Realiseer je dat wat als jouw adhaab (straf) voelt eigenlijk jouw beproeving in deze doenja (wereldse leven) is, zodat je klaargestoomd wordt voor het Paradijs. De metgezel Ibn Abbaas, moge Allah tevreden over hem zijn, zei ooit: “Het fundament van het leven is om beproefd te worden.” We worden beproefd door middel van ziekte, werkloosheid, armoede en natuurrampen zoals aardbevingen. Dit staat ook in De Koran:
“En Wij zullen jullie zeker beproeven met iets van vrees en honger en vermindering van bezittingen en levens en vruchten. Maar geeft verheugende tijdingen aan de geduldigen. Degenen die wanneer een ramp hen treft, zeggen: ‘Waarlijk, aan Allah behoren wij en voorwaar, tot hem zullen wij terugkeren.'” (Koran, 2:155-157)
Aardbeving
Ik sprak onlangs iemand die de zware aardbeving van 6 februari 2023 had meegemaakt, waarbij miljoenen mensen in één keer alles kwijt raakten wat ze bezaten en kinderen geen ouders meer hadden die voor hen konden zorgen. Deze man vertelde dat hij zo te doen had met de weeskinderen en dat hij er eentje wilde adopteren. Ik wist dat hij voorheen zijn salaah (gebed) niet verrichtte en vroeg hem: “Bid je nu?” Dat bleek niet het geval. “Mooi dat je een weeskind wil adopteren, maar wat doe je voor jezelf? Je hebt een aardbeving meegemaakt, maar je haalt er geen les uit? Je beseft niet dat dit een kans voor jou is om terug te keren naar Allah?”
Het leven is een test. Als je de test met goed gevolg aflegt – dat wil zeggen: je blijft geduldig en bent tevreden als je beproefd wordt en je accepteert je lot – dan is dat een rahma (genade) voor jou. Maar als je het niet wil begrijpen, dan zul je het ervaren als een straf, als iets zwaars, iets traumatisch. De aardbeving was bedoeld om je wakker te schudden – en hoe! – maar jij hield je ogen en oren gesloten en ging gauw terug slapen. Dat Allah zijn Rahma moge schenken aan alle slachtoffers!
“(Zij zijn) doof, stom, en blind (van hart), daarom keren zij niet terug (naar de rechte weg).” (Koran, 2:18)
Coronacrisis
Nu hebben wij in Nederland niet te maken met aardbevingen, maar de afgelopen jaren waren wel zwaar door de coronacrisis. De hele wereld was op slot; we zaten allemaal in de lockdown. Het werd verboden om onze ouders te bezoeken en we werden geacht onze zieke kinderen te isoleren op hun kamer. Hele families werden ziek en sommigen stierven. Iedereen was bang, ofwel om ziek te worden en dood te gaan ofwel vanwege de strikte maatregelen. Ben je nu dan nog steeds niet praktiserend? Als dit geen wake-up call is, wat is het dan wel? Denk je soms dat je voor eeuwig gaat leven? Of denk je dat je soms al je geld en goud mee mag nemen en dat je in je mooie kleren begraven gaat worden? Dat gaat niet gebeuren!
Wij leven nu in een tijd van fitna (beproevingen). Of we nu in Nederland leven of een islamitisch land; het lijkt alsof alles wordt omgedraaid. Riba lijkt rente te zijn geworden, omkoping wordt beschouwd als een fooi, alcohol een spirituele drank, naaktheid is vrijheid, de hoofddoek een mode-artikel, roddelen is waarschuwen, de hadj is een stedentrip geworden en bidden is vervangen door “het geloof zit in het hart.
Verwarring en onenigheid
Er is ook veel onduidelijkheid over wat we als moslims moeten doen en hoe we moeten reageren op allerlei vraagstukken. Het lijkt alsof de geleerden zich er nauwelijks over uitspreken. Terwijl we een grote behoefte hebben aan een gids in deze tijden, omdat er zoveel verwarring en onenigheid is. In 2023 begonnen we bijvoorbeeld allemaal tegelijkertijd met vasten. Dat is een unicum! De laatste jaren begint de Ramadan in sommige landen niet als de nieuwe maan bezichtigd wordt, maar als de president het zegt. En datzelfde geldt voor de dag van Arafat, de dag waarop we vergeven kunnen worden voor de zonden van het afgelopen jaar en het komende jaar.
Het is mogelijk dat de geleerden zwijgen voor hun eigen veiligheid. Vele grote geleerden zijn in de gevangenis beland toen ze hun mond open deden en daarmee is ook een deel van hun kennis achter slot en grendel beland. Een andere reden is dat er zoveel ontwikkelingen zijn en ze zo snel gaan, dat de geleerden constant achter de feiten aan lijken te lopen.
En het wordt nog lastiger als de geleerden het zelf onderling oneens zijn over belangrijke zaken. Luister je in zo’n geval liever naar de geleerde die jouw mening verkondigt, zodat jij kan doen wat jij wil? Zoek jij net zolang tot je een geleerde hebt gevonden die het met jou eens is en verschuil jij jezelf dan achter die geleerde? Pas dan op voor de grote ramp! En dat is dat jouw Heer boos op jou zal zijn. Zelfs zo boos dat je niet meer op Zijn Genade kunt rekenen. Ondertussen heb jij niets in de gaten en denk je dat je goed bezig bent.
“En als er tot hen gezegd wordt: “Kom, dan zal de Boodschapper van Allah vergeving voor jullie vragen”, keren zij hun hoofd af, en zie jij hen (de verkondiging) tegenhouden, terwijl zij hoogmoedig zijn.” (Koran, 63:5)
“Voorwaar, de huichelaars zullen in de laagste verdieping van de Hel zijn: jij zult nooit een helper voor hen vinden.” (Koran, 4:145)
Ben je werkelijk oprecht?
Daarom is het tijd om jezelf en je oprechtheid onder de loep te nemen. Ben je werkelijk oprecht? Ben jij werkelijk bereid Allah te gehoorzamen als Hij je iets beveelt of verbiedt? Of neig je toch naar hoogmoed en hypocrisie? Je kunt het bij jezelf checken in hoeverre jij oprecht bent of hypocriet onder andere door middel van de volgende hadith:
De Profeet ﷺ zei: “Er zijn vier karaktereigenschappen; degene die ze allemaal bezit is een pure hypocriet, en degene die er één van bezit, heeft een karaktereigenschap van hypocrisie, tot hij het opgeeft:
Wanneer hem iets toevertrouwd is, verbreekt hij het vertrouwen.(1)
Wanneer hij spreekt, liegt hij. (2)
Wanneer hij een verbond aangaat, verbreekt hij het. (3)
En wanneer hij discussieert, zoekt hij toevlucht tot slechte taal. (4)”
(al-Boechaarie en Moeslim)
Het is nog niet te laat
Het is nog niet te laat. Allah roept jou steeds weer op om terug te keren. Je krijgt nieuwe kansen zolang je nog leeft, tot je laatste snik of ademhaling. Toon berouw, vraag Allah om vergiffenis en maak een nieuwe start. Ben jij bereid te veranderen? Wees niet zoals de vrienden van de sabbat, ook wel Ashabul Sibt genoemd. Het ging om een groepje samenwerkende vrienden van Banu Israïl (het volk van Israël). Gebruik hun verhaal daarom als een les en verzamel goede vrienden om je heen die jou niet meetrekken om zonden te plegen maar jou stimuleren om het Rechte Pad te bewandelen.
“Zo maakten Wij deze (bestraffing) tot een waarschuwing voor die tijd en voor de generaties erna en een vermaning voor de godvrezenden.” (Koran, 2:66)
Wees niet zoals degenen die zeiden:
“Wij hoorden Jouw woord en gehoorzamen niet.” (Koran, 4:46)
Neem je godsdienst serieus en spot er niet mee.
“(Zij zeggen) “Hoor” en laten jou niets horen. En “Ra’ina” (in het Arabisch betekent dit: “Wees voorzichtig, luister naar ons” en in het Hebreeuws betekent dit: een belediging) met een draai van hun tongen als bespotting op de godsdienst.” (Koran, 4:46)
Wees gehoorzaam en oprecht
Wees als de mensen die zeggen: “Wij horen en gehoorzamen.” Doe wat Allah van je vraagt – aangezien Hij weet wat het beste is voor jou – en doe het niet met tegenzin en wees niet laks. Vraag jezelf af bij alles wat je doet: kom ik met deze handeling dichterbij Allah of wijk ik hiermee af van het Rechte Pad? Ben ik oprecht of hypocriet? Zal Allah blij met mij zijn of boos?
Neem een voorbeeld aan onze Profeet ﷺ toen de leiders van Taïf kinderen op hem afstuurde die hem met stenen bekogelden. Hij raakte gewond terwijl hij de islam verkondigde en was zeer aangedaan door deze beproeving. Hij reageerde in de vorm van de volgende smeekbede:
“Oh Allah, aan U leg ik de zwakte van mijn eigen krachten voor, mijn beperkte vermogen en mijn machteloosheid tegenover de mensen. U bent de meest Barmhartige, U bent de Heer voor de minder bedeelden en mijn Heer, aan wie laat U mij over? Aan iemand van ver die mij onvriendelijk behandeld of aan een vijand die mij in zijn macht heeft.
Als U niet boos op mij bent, dan trek ik me er verder niets van aan, Uw vergeving is belangrijker voor mij. Ik zoek toevlucht bij het licht van Uw aangezicht waardoor de duisternis verlicht wordt en waar het wereldlijk leven en het hiernamaals leidraad bij hebben, dat ik niet word getroffen door Uw boosheid of ontevredenheid. Uw tevredenheid is het hoogste doel en er is noch kracht noch macht zonder Uw steun.” (Al Boechaari)
Hoofdfoto: piqsels
Steun jij ons in onze missie om – op een onafhankelijke en journalistieke wijze – kwaliteitsartikelen te blijven schrijven over moslims en islam? Je kunt elk willekeurig geldbedrag overmaken naar rekeningnummer:
NL 54 TRIO 0320 2076 09 t.n.v. Stichting Qantara Nederland. Elk bedrag is welkom!